دیابت از بیماری های شایع و مزمن است که کنترل آن علاوه بر مصرف داروهای تجویزی پزشک تا اندازه زیادی به رژیم غذایی فرد بستگی دارد و یکی از مسائلی که اکثر دیابتی ها با آن درگیر هستند باید و نبایدهای تغذیه ای است.

موز نیز همانند سایر میوه ها بسیار مغذی و سالم است اما از نظر کربوهیدرات ها و قند – دو ماده کلیدی در افزایش قند خون – در سطح بالایی قرار گرفته، به همین دلیل بسیاری از افراد دیابتی در مصرف آن تردید دارند.

در ادامه این مقاله از مجله اینترنتی ماهتوتا قصد داریم به این سوال که آیا دیابتی ها می توانند موز بخورند؟ پاسخی جامع دهیم.

موز و کربوهیدرات ها

همان طور که می دانید میزان و نوع کربوهیدرات های موجود در رژیم غذایی افراد دیابتی اهمیت زیادی دارد زیرا کربوهیدرات ها بیش از سایر مواد مغذی باعث افزایش قند خون می شوند.

موز از میوه های سرشار از کربوهیدرات است و 93 درصد کالری موجود در این میوه از کربوهیدرات های موجود در آن تامین می شود. این کربوهیدرات ها به شکل قند، نشاسته و فیبر می باشند.

در یک عدد موز متوسط 14 گرم قند و 6 گرم نشاسته وجود دارد.

موز و فیبر

یکی از دیگر از مواد مغذی که نقش مهمی در سلامت افراد مبتلا به دیابت ایفا می کند فیبر می باشد. مصرف فیبر کافی در دیابتی ها به کند شدن هضم و جذب کربوهیدرات ها کمک کرده، تغییرات و افزایش ناگهانی قند خون را کاهش می دهد و کنترل کلی قند خون را بهبود می بخشد.

موز علاوه بر نشاسته و قند حاوی فیبر می باشد و یک عدد موز متوسط 3 گرم فیبر دارد.

موز و شاخص گلیسمی

شاخص گلیسمی یا GI یکی از معیارهای مهم برای کنترل قند خون است که به ما در تشخیص این که کربوهیدرات موجود در یک ماده غذایی خاص چقدر روی قند خون اثر می گذارد کمک می کند.

لازم به ذکر است شاخص گلیسمی عددی بین 0 تا 100 است و غذاها و خوراکی های مختلف بر اساس این که چقدر و با چه سرعتی سطح قند خون را بالا می برند در جدول شاخص گلیسمی مرتب می شوند.

به نظر می رسد رژیم های غذایی با شاخص گلیسمی کمتر برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 بسیار مناسب هستند زیرا جذب این مواد غذایی در خون آهسته بوده و به جای افزایش ناگهانی باعث افزایش تدریجی قند خون می شوند.

به طور کلی موز شاخص گلیسمی کم تا متوسط دارد و عدد آن بین 42 تا 62 بسته به درجه بلوغ یا رسیده بودن این میوه متغیر می باشد.

موز سبز یا موز زرد؟

نوع کربوهیدرات موجود در موز به میزان بلوغ آن بستگی دارد. موز سبز یا کال نسبت به موز رسیده و زرد حاوی قند کمتر و نشاسته مقاوم بیشتر می باشد.

نشاسته مقاوم زنجیره های طولانی گلوکز (نشاسته) است که مانند فیبر در قسمت فوقانی دستگاه گوارش هضم نشده و سطح قند خون را افزایش نمی دهد. این نوع نشاسته به بهبود حساسیت به انسولین و کاهش التهاب در بدن افراد مبتلا به دیابت نوع 2 کمک می کند.

نشاسته مقاوم برای تغذیه باکتری های مفید روده نیز مفید می باشد که نقش بسزایی در سلامت متابولیک و کنترل بهتر قند خون دارند.

با این حال اثر نشاسته مقاوم در کنترل قند خون افراد مبتلا به دیابت نوع 1 هنوز چندان مشخص نیست.

لازم به ذکر است موز زرد یا رسیده نشاسته مقاوم کمتر و قند بیشتری نسبت به موز سبز دارد و این نوع قند سریع تر از نشاسته جذب می شود. به عبارت دیگر موز کاملا رسیده شاخص گلیسمی بالاتری داشته و نسبت به موز نارس قند خون را سریع تر افزایش می دهد.

بیشتر بخوانید: تاثیرات سیب بر افراد دیبابتی

بار گلیسمی موز چقدر است؟

وقتی صحبت از تاثیر موز روی قند خون افراد مبتلا به دیابت می شود اندازه موز نیز اهمیت زیادی پیدا می کند. هرچه موز بزرگ تر باشد حاوی کربوهیدرات بیشتری خواهد بود و سطح قند خون را بالاتر می برد.

لازم به ذکر است تاثیر اندازه ماده غذایی روی قند خون به نام بار گلیسمی شناخته شده است، بازه بار گلیسمی به صورت زیر می باشد:

• بار گلیسمی کم: اعداد کمتر از 10
• بار گلیسمی متوسط: اعداد بین 11 تا 19
• بار گلیسمی بالا: اعداد بیشتر از 20

مقدار تقریبی کربوهیدرات موجود در اندازه های مختلف موز عبارت است از:

• موز بسیار کوچک (15 سانتی متر یا کمتر): 18.5 گرم
• موز کوچک (15.2 تا 17.5): 23 گرم
• موز متوسط (17.6 تا 20 سانتی متر): 27 گرم
• موز بزرگ (20.3 تا 22.5 سانتی متر): 31 گرم
• موز بسیار بزرگ (22.6 سانتی متر یا بزرگ تر): 35 گرم

اگر موز رسیده باشد یعنی شاخص گلیسمی 62 داشته باشد بار گلیسمی آن بین 11 (برای موز های بسیار کوچک) تا 22 (برای موزهای بسیار بزرگ) خواهد بود.

بنابراین اگر به دیابت مبتلا هستید برای اطمینان از این که موز باعث افزایش بیش از حد قند خون شما نشود لازم است علاوه بر میزان رسیده بودن به اندازه آن نیز توجه داشته باشید.

آیا دیابتی ها می توانند موز بخورند؟

کارشناسان رژیم غذایی در توصیه های تغذیه ای به دیابتی ها روی رژیم غذایی سالم و متعادل که شامل میوه ها است تاکید زیادی دارند زیرا مصرف میوه ها و سبزیجات به سلامتی بدن و کاهش خطر ابتلا به بیماری ها از جمله بیماری های قلبی و سرطان کمک می کند.

میوه ها برخلاف محصولات قندی فراوری شده مانند آب نبات ها و شیرینی جات علاوه بر کربوهیدرات حاوی مواد مغذی مختلف از جمله فیبر، آنتی اکسیدان ها، ویتامین ها و مواد معدنی ضروری هستند.

موز نیز از میوه های سرشار از پتاسیم، ویتامین B6، ویتامین C به همراه آنتی اکسیدان ها و ترکیبات گیاهی مفید است و به طور کلی مصرف آن همانند بسیاری از میوه ها برای اکثر بیماران دیابتی انتخاب سالمی محسوب می شود.

با این حال افرادی که از رژیم غذایی کم کربوهیدرات برای کنترل دیابت خود استفاده می کنند باید توجه داشته باشند که مصرف حتی یک عدد موز کوچک نیز حاوی 22 گرم کربوهیدرات است که مقدار قابل توجهی می باشد.

نحوه مصرف موز برای دیابتی ها

اگر به دیابت مبتلا هستید و قصد دارید موز را به برنامه غذایی خود اضافه کنید قبل از مصرف به نکات زیر توجه داشته باشید تا تاثیر این میوه خوشمزه روی قند خون را به حداقل برسانید:

• به اندازه موز دقت کرده و هنگام خرید موزهای کوچک تر را انتخاب کنید
• موز محکم و تقریبا رسیده – نه کاملا رسیده – بهتر از موز زرد و رسیده است
• سعی کنید مصرف میوه خود را در طول روز پخش کنید، این کار باعث کاهش بار گلیسمی و ثابت نگه داشتن قند خون می شود
• بهتر است موز را با مواد غذایی دیگر از جمله آجیل ها یا ماست پر چرب همراه کنید، این کار به کند شدن هضم و جذب قند کمک می کند
• به خاطر داشته باشید مصرف خوراکی های حاوی کربوهیدرات ممکن است به طرز متفاوت روی قند خون افراد مختلف اثر بگذارد، توصیه می شود میزان تاثیر مصرف موز روی قند خون خود را کنترل کرده و بر اساس آن این میوه را در برنامه غذایی خود بگنجانید

بیشتر بخوانید: تاثیرات پرتقال خونی بر سلامتی بدن

منبع: healthline